Zawarcie związku małżeńskiego jest zdarzeniem, które ma wpływ na posiadany majątek. Z tą chwilą powstaje bowiem ustrój wspólności ustawowej. Cechą charakterystyczną dla tego ustroju jest to, że powstają trzy masy majątkowe: majątek wspólny, majątek osobisty męża i majątek osobisty żony.
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.).
W przypadku, gdy przyszli lub obecni małżonkowie, chcą w inny sposób ukształtować obowiązujące w ich małżeństwie stosunki majątkowe, mogą zawrzeć umowę majątkową małżeńską.
Prawo rozróżnia następujące umowy:
– umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową;
– umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków;
– umowę rozszerzającą lub ograniczającą wspólność majątkową.
Zawarcie powyższych umów wywołuje skutki od chwili zawarcia małżeństwa, w przypadku, gdy umowa zawarta jest przed zawarciem małżeństwa, oraz z chwilą jej zawarcia, w przypadku gdy zawarcie małżeństwa poprzedza zawarcie umowy. Należy przy tym podkreślić, że umowa majątkowa małżeńska może zostać w każdej chwili rozwiązana, oraz że zawarcie umowy nie wywołuje skutków dla dziedziczenia między małżonkami. Często bowiem panuje przekonanie, że podpisanie rozdzielności majątkowej powoduje, że małżonkowie po sobie nie dziedziczą.